صندوق سرمایه گذاری مشترک نهادی مالی است. از تجمیع پول سرمایه گذاران خرد به منظور سرمایه گذاری در انواع سهام در بازار بورس و فرابورس، حق تقدم خرید سهام، واحدهای سرمایه گذاری صندوق های سرمایه گذاری دیگر ، گواهی سپرده بانکی و کالایی، اوراق بهادار با درآمد ثابت، صکوک و سایر اوراق بهادار استفاده می کند.
صندوق های سرمایه گذاری مشترک درجهت کسب بازده برای سرمایه گذاران صندوق توسط مدیران سرمایه گذاری خبره اداره می شود.
استراتژی تشکیل سبد سرمایه گذاری هر صندوق بر اساس آنچه در اساسنامه و امیدنامه تاسیس صندوق آمده است انتخاب می شود. اساسنامه و امید نامه از سایت صندوق های سرمایه گذاری مشترک قابل دریافت است.
انواع صندوق سرمایه گذاری مشترک
صندوق های سرمایه گذاری مشترک به سرمایه گذاران خرد امکان دسترسی به خدمات حرفه ای مدیریت سبد، سهام و اوراق را می دهند. بنابراین هر سرمایه گذار به نسبت آورده خود در ضرر و یا سود صندوق سهیم می شود.
صندوق های سرمایه گذاری در تعداد زیادی از اوراق و سهام سرمایه گذاری میکنند. عملکرد صندوق معمولا بر اساس ارزش بازار صندوق که از تجمیع عملکرد سرمایه گذاری های صندوق محاسبه می شود دنبال می شود.
زمانی که شما یک واحد یا سهم از صندوق سرمایه گذاری را خریداری میکنید، شما در حقیقت عملکرد و یا به عبارتی بخشی از ارزش سبد صندوق را خریداری میکنید.
به همین خاطر قیمت هر واحد صندوق سرمایه گذاری به خالص ارزش دارایی یا NAV و گاها خالص ارزش دارایی هر واحد سرمایه گذاری یا NAVPS است شناخته می شود.
خالص ارزش دارایی های صندوق حاصل تقسیم کل ارزش روز سبد سهام صندوق منهای بدهی های صندوق تقسیم بر تعداد واحدهای سرمایه گذاری صندوق نزد سرمایه گذاران است.
برخلاف اینکه شما سهام یک شرکت را خریداری میکنید و به نسبت حق رای در زمان مجامع را دارید، خرید واحد های صندوق هیچ حق رایی برای سرمایه گذاری ایجاد نمی کند.
واحدهای صندوق های سرمایه گذاری هر زمانی میتوانند بر اساس خالص ارزش دارایی های صندوق صادر یا ابطال شوند. بر خلاف قیمت سهام که در طول روز نوسان دارند، عمدتا صندوق ها در ساعات معاملاتی نوسان قیمتی زیادی ندارند و در پایان روز معاملاتی تسویه می شوند.
دسته بندی صندوق های سرمایه گذاری مشترک
1. صندوق سرمایه گذاری در سهام
همانطور که از اسم این دسته از صندوق های مشخص است، این صندوق های عمدتا در سهام سرمایه گذاری می کنند.
صندوق ها بر اساس سرمایه گذاری که در شرکت های مختلف شامل شرکت های با ارزش بازار بزرگ، متوسط و کوچک انجام می دهند میتوانند دسته بندی شوند.
همچنین ممکن است بر اساس رویکرد سرمایه گذاری خودشان بر اساس چشم انداز رشد شرکت هایی که در آنها سرمایه گذاری می کنند در دسته رشد تهاجمی (Aggressive Growth)، درآمد محور (Income Oriented)، ارزشی(Value) و … طبقه بندی شوند.
2. صندوق سرمایه گذاری با درآمد ثابت
• این دسته از صندوق ها کمترین ریسک را برای سرمایه گذاران دارند. زیرا عمدتا تا 90 درصد منابع و دارایی های صندوق در قالب سپرده های بانکی، اوراق مشارکت، اوراق خزانه اسلامی و سایر اوراق بهادار با در آمد ثابت سرمایه گذاری می شود.
• اکثر این صندوق ها سود را به صورت ماهانه و گاها سه ماهه برای سرمایه گذاران واریز می کنند. همچنین یکی از مزیت های این صندوق ها این است که چنانچه سرمایه گذار به پول خود قبل از موعد پرداخت سود نیاز داشته باشید این کار امکان پذیر است و میتواند نسبت به ابطلال واحد های صندوق خود اقدام کند.
3. صندوق سرمایه گذاری مختلط
این صندوق ها معمولا حدود 40 تا 60 درصد دارایی های خود را در بازار سهام و بقیه دارایی هایشان را در اوراق بهادار با ریسک کمتر همچون سپرده های بانکی، اوراق مشارکت، اوراق خرانه اسلامی و … سرمایه گذاری می کنند. پس این صندوق ها حد واسط بین صندوق های سهامی و درآمد ثابت هستند.
بنابراین عمدتا برای سرمایه گذاران با ریسک پذیری متوسط مناسب می باشد.
4. صندوق سرمایه گذاری شاخصی
یکی از صندوق هایی که در سال های اخیر در بین سرمایه گذاران در جهان مورد توجه قرار گرفته است، صندوق های شاخصی هستند.
استراتژی سرمایه گذاری این صندوق ها :
مدیر صندوق، ترکیبی از سهامی را انتخاب میکند که بازدهی این سهام مشابه بازدهی یکی از انواع شاخص بورس مانند شاخص کل بورس در بازار می شود.
بنابراین صندوقی که شاخص کل بورس را به عنوان شاخص انتخاب می کند ترکیب دارایی عمدتا 80 درصد در سهام شاخص ساز که عمدتا شرکت های بزرگ بورس هستند و 20 درصد هم در سایر اوراق بهادار با درآمد ثابت سرمایه گذاری می کنند.
با توجه به اینکه انتظار سرمایه گذاران این است که با سرمایه گذاری در این صندوق های بازدهی مشابه با انواع شاخص مثل شاخص کل را داشته باشند، بنابراین هزینه های مدیریت صندوق و بازارگردانی به نسبت سایر صندوق های سرمایه گذاری مشترک کمتر است.
5. صندوق قابل معامله (ETF)
این دسته از صندوق ها می توانند استراتژی سرمایه گذاری مشابه سایر صندوق های داشته باشند.
به طور مثال:
در سهام، مختلط یا درآمد ثابت باشند. اما در حقیقت این مزیت را به سرمایه گذار میدهند که همانند سهام قابلیت معامله روزانه در بازار را دارند.
سرمایه گذار در هر زمانی میتواند از طریق سامانه های معاملات آنلاین اقدام به خرید یا فروش واحدهای صندوق سرمایه گذاری کند.
مزایای صندوق سرمایه گذاری مشترک
1. متنوع سازی
متنوع سازی عبارت از انتخاب ترکیبی از دارایی های سرمایه ای به گونه ای که ریسک سبد دارایی ها کاهش پیدا کند. مهمترین مزیت صندوق های سرمایه گذاری مشترک استفاده از متنوع سازی در سبد دارایی ها است.
البته مدیران سرمایه گذاری خبره به گونه ای متنوع سازی را انجام می دهند که تناسب خوبی بین بازدهی و ریسک برقرار شود.
بنابراین سرمایه گذار به جای اینکه خود ترکیبی از دارایی ها را به منظور متنوع سازی خریداری کند که مدیریت پیچیده ای دارد، با سرمایه گذاری در صندوق های سرمایه گذاری مشترک از این مزیت استفاده می کند.
2. صرفه جویی ناشی از مقیاس
تجمیع سرمایه های خرد در صندوق مزیت های متعددی نسبت به سرمایه گذاری انفرادی دارد.
مثلا هزینه به کارگیری نیروهای متخصص، گردآوری و تحلیل اطلاعات و گزینش بهینه سبدی از اوراق بهادار بین تمام سرمایه گذاران تقسیم می شود. در نتیجه سرانه هزینه هر سرمایه گذار کاهش می یابد.
صندوق از جانب سرمایه گذاران خرد، کلیه حقوق اجرایی مربوطه به صندوق از قبیل دریافت سود سهام و کوپن اوراق بهادار را انجام می دهد. در نتیجه مجددا سرانه هزینه هر سرمایه گذار کاهش می یابد.
3. شفافیت
صندوق های سرمایه گذاری مشترک توسط نهادهایی همچون سازمان بورس مورد بررسی و تایید قرار میگیرند. حتی موظفند صورت های مالی خود را به صورت دوره ای در سایت خود منتشر کنند. بنابراین سرمایه گذاران می توانند مطمئن باشند که این صندوق ها دارای شفافیت در عملکردشان هستند.
معایب صندوق های سرمایه گذاری مشترک
1.بازدهی متغیر
همانند بسیاری از سایر سرمایه گذاری ها، عمدتا انواع صندوق های سرمایه گذاری بازدهی تضمین شده ای ندارند. و به شرایط بازار بورس و یا دارایی های که صندوق در آن سرمایه گذاری کرده است دارد. بنابراین حتی ممکن است سرمایه گذار بازدهی منفی کسب کند.
2. نقد بودن دارایی
از آنجایی که روزانه بسیاری از سرمایه گذاران در خواست ابطال واحد های صندوق خود را می دهند و در مقابل بسیاری از سرمایه گذاران درخواست صدور واحد صندوق را دارند، بنابراین مدیریت صندوق باید همیشه بخش عمده ای از دارایی های خود را در قالب پول نقد در حساب داشته باشد تا بتوانند پاسخگوی این درخواست ها باشد.
در صورت عدم توازن بین این دو گروه و در شرایطی که دارایی های سرمایه گذاری شده نقدشوندگی مناسبی ندارند، نقدشوندگی صندوق با مشکل مواجه نشود.
بنابراین به نسبت سرمایه گذار شخصی ممکن است بخش بیشتری از پول خود را در قالب وجه نقد نگهداری کرده باشند.
شما میتوانید با مراجعه به قسمت صندوق های سرمایه گذاری در سایت سهمیو به بررسی و آنالیز انواع صندوق های سرمایه گذاری و بازدهی آنها بپردازید. و نسبت به انتخاب بهترین صندوق به منظور سرمایه گذاری اقدام کنید.